De aanstaande herziening van de Europese Richtlijn Pakketreizen (Package Travel Directive, PTD) kan grote gevolgen hebben voor de reissector. ANVR-directeur Frank Radstake vreest voor het voortbestaan van duizenden MKB-bedrijven in Europa.
Brussel werkt aan een verregaande herziening van de Richtlijn, waardoor de regelgeving zijn doel voorbij dreigt te schieten. In plaats van consumenten beter te beschermen, kunnen nieuwe regels ertoe leiden dat pakketreizen verdwijnen en reizigers juist slechter af zijn.
Radstake brengt desgevraagd eerst nog even het hoe en waarom van de Richtlijn in herinnering.
‘De Richtlijn Pakketreizen is een Europese wetgeving die consumenten beschermt bij het boeken van pakketreizen. Dit betekent dat als een reisorganisatie failliet gaat of een reis niet kan uitvoeren, de consument recht heeft op terugbetaling of een alternatieve reis. De huidige Richtlijn werd in 2015 vastgesteld en is sinds 1 juli 2018 van kracht. Er is destijds afgesproken dat na enkele jaren een evaluatie zou plaatsvinden. Door de coronapandemie is die evaluatie vertraagd, maar in november 2023 heeft de Europese Commissie wijzigingen voorgesteld.’
De belangrijkste punten: de Commissie wil het vragen van een aanbetaling aan klanten beperken en wil de klant tegelijk op basis van persoonlijke omstandigheden het recht geven kosteloos te annuleren.
Twee crises
De voorgestelde wijzigingen zijn vooral ingegeven door twee grote crises, zegt Radstake: het faillissement van Thomas Cook en de coronapandemie.
Zo bleek bij het omvallen van Thomas Cook eind 2019 dat er in Duitsland onvoldoende financiële garanties waren om consumenten volledig te compenseren. Via Zürich Versicherung waren de pakketreizen tot 110 miljoen verzekerd, terwijl de schade van het omvallen van Thomas Cook Duitsland 347 miljoen euro bedroeg. De Duitse regering moest bijspringen om klanten schadeloos te stellen. Dit was trouwens meteen de reden om in Duitsland een garantiefonds naar het voorbeeld van SGR op te richten.
Het tweede punt is de coronapandemie, toen reisorganisaties massaal vouchers uitgaven, wat bij veel consumenten en overheden tot onvrede leidde. Op basis van die ervaringen heeft de Europese Commissie drie grote wijzigingen voorgesteld, zegt Radstake.
Ten eerste de beperking van de aanbetalingen. Reisorganisaties mogen mogelijk nog maar een beperkte aanbetaling vragen. ‘Dit is problematisch, omdat reisdienstverleners, zoals luchtvaartmaatschappijen en hotels, vaak volledige vooruitbetalingen eisen. Dit zou de cashflow van reisorganisaties ernstig verstoren.’
Annuleren
Daarnaast is er de uitbreiding van de gronden voor kosteloze annulering. Consumenten zouden in meer situaties het recht krijgen om kosteloos te annuleren, bijvoorbeeld wanneer ze door persoonlijke omstandigheden niet op reis kunnen. Normaal gesproken valt dit onder een annuleringsverzekering, maar nu wordt dit risico bij de reisorganisator gelegd. ‘En dat terwijl een reisaanbieder hier geen enkele invloed op heeft.’
(Tekst gaat verder onder de foto)
En dan zijn er de nieuwe definities voor pakketreizen en gekoppelde reisarrangementen De criteria om een boeking als pakketreis te beschouwen, worden aangepast. Bijvoorbeeld, als een consument binnen 72 uur na het boeken van een vliegticket een hotel bij dezelfde aanbieder boekt, kan dit als een pakketreis worden gezien. Dit betekent extra verplichtingen voor reisorganisaties, zelfs als de consument het arrangement zelf samenstelt.
Samengevat, de consumentenbescherming wordt nog verder uitgebreid, zegt Radstake.
‘Wij als reisbranche hebben ons direct tegen deze plannen verzet. De voorstellen zijn niet realistisch en leggen een onevenredig zware last op reisorganisaties, vooral de kleinere ondernemers. De Europese Raad, die de lidstaten vertegenwoordigt, heeft gelukkig een aantal van de meest problematische voorstellen uit het voorstel van de Europese Commissie gehaald. De beperking van de aanbetalingen werd geschrapt, en er werd een realistischer definitie van het begrip pakketreizen voorgesteld. Ook werd het recht op kosteloze annulering iets ingeperkt, zodat dit minder snel voor rekening van de reisorganisatie komt.’
Eigen draai
Toch is de huidige stand van zaken weer ongunstig, zegt Radstake.
‘Op dit moment ligt het voorstel bij het Europees Parlement, dat er een eigen draai aan heeft gegeven. En helaas is dat geen verbetering. De parlementscommissie IMCO, die zich bezighoudt met consumentenrechten, heeft voorgesteld om het recht aanbetalingen te vragen terug te brengen tot 25 procent. De restantbetaling mogen dan pas vier weken voor vertrek plaatsvinden. Dit is een groot probleem, want reisorganisaties moeten vaak al zes weken voor vertrek hun leveranciers betalen.
Daarnaast houdt het Europees Parlement vast aan de uitbreiding van de rechten op kosteloze annulering en de verruiming van de definitie van pakketreizen. Dat laatste betekent dat reisorganisaties nog strenger worden gereguleerd, wat kan leiden tot fors minder aanbieders van pakketreizen.´
Als deze voorstellen worden doorgevoerd, zullen veel reisorganisaties serieus in de problemen komen, oordeelt Radstake.
´Vooral kleinere MKB-bedrijven zullen moeite hebben om aan de nieuwe eisen te voldoen. Het risico is dat zij stoppen met het aanbieden van pakketreizen en in plaats daarvan losse reisonderdelen verkopen. Dat betekent uiteindelijk minder bescherming voor consumenten. Daarnaast blijven luchtvaartmaatschappijen buiten schot. Zij mogen nog steeds volledige vooruitbetaling vragen, terwijl reisorganisaties dat niet mogen. Dit is niet alleen oneerlijk, maar verstoort ook de concurrentieverhoudingen.´
De ANVR is inmiddels volop aan het lobbyen, zowel in Nederland als in Brussel. ´We spreken met het ministerie van Economische Zaken en werken samen met ECTAA, de Europese koepelorganisatie voor reisorganisaties. We proberen duidelijk te maken dat de richtlijn in zijn huidige vorm funest is voor de reisbranche.
Vliegtickets
Daarnaast pleiten we al jaren voor een garantiefonds voor losse vliegtickets, zodat consumenten ook beschermd zijn als een airline failliet gaat. Tot nu toe stuit dat op veel weerstand, ook omdat de luchtvaartlobby enorm sterk is in Brussel. Maar het bewijst natuurlijk wel dat consumenten beter af zijn bij een goed georganiseerde pakketreis.´
De invoering van de nieuwe regels kan nog een paar jaar duren, maar volgens Radstake moet nu actie worden ondernomen.
´De definitieve onderhandelingen, het zogenaamde trialoog tussen de Europese Commissie, de Europese Raad en het Europees Parlement, vinden dit jaar plaats. Als er overeenstemming komt, moeten lidstaten de regels in hun nationale wetgeving implementeren. Dat betekent dat we de nieuwe regels waarschijnlijk vanaf 2027 of 2028 in de praktijk gaan zien. Maar het is nú het moment om in te grijpen.´
Radstake besluit: ‘Als de regelgeving in deze vorm wordt aangenomen, zal dat een grote klap zijn voor de reisbranche. Dan zullen veel MKB-bedrijven verdwijnen, en worden pakketreizen misschien wel een zeldzaamheid. Dat willen we koste wat kost voorkomen.’ (Foto Nils van Houts/TravMagazine).
Naast een lobby voor het handhaven van de 6-weekse termijn kun je ook kijken naar overeenkomsten met de partners om van 6 naar 4 weken te gaan met wellicht een iets strakker betalingsregime. Waarom moet de reisorganisatie hier als enige onder lijden?
Misschien rechtvaardigt deze angst een onderzoek naar het aanbieden van reisonderdelen door verschillende juridische entiteiten zodat er geen ‘pakketreis’ meer is maar er w;el gekoppeld kan worden qua info.