Bij de start van de dagelijkse non-stop vluchten tussen Amsterdam en Bangalore gaf Jet Airways op 11 oktober 2017 een leuk feestje in het Amstel Hotel in Amsterdam. Er waren 250 genodigden, een walking diner met volop hapjes en drankjes en aan het eind van de avond speelde Candy Dulfer met haar saxofoon de sterren van de hemel.
Eerder die dag had het topmanagement van de Indiase airline op een persbijeenkomst in hetzelfde Amstel Hotel enkele indrukwekkende cijfers op een rij gezet. De dagelijkse verbinding naar Bangalore was de derde vanuit Amsterdam, naast de bestaande directe vluchten naar Mumbai en Delhi. En dan was er ook de route naar Toronto. Samen met codeshare-partner KLM vervoerde Jet Airways dagelijks 500 passagiers tussen Amsterdam en India.
In het rood
In de loop van 2018 sijpelden de eerste berichten door over de slechter wordende financiële positie van Jet Airways. Uiteindelijk werd recent bekend dat de airline voor ruim een miljard dollar in het rood staat.
Nadat de maatschappij op 11 april dit jaar stopte met de uitvoering van internationale vluchten, was het voor luchtvaartanalisten niet zozeer de vraag óf Jet Airways al zijn vluchten zou annuleren, maar wanneer. Overigens had Jet Airways de laatste week nog maar 5 van de 120 toestellen in de lucht.
De maatschappij, opgericht in 1992 als luchttaxibedrijf en sinds 1993 actief met binnenlandse commerciële vluchten, wacht nu op geldschieters. De zoektocht naar een overnamekandidaat staat onder leiding van staatsbank SBI.
Overname
Waar ging het mis met Jet Airways? Volgens experts ontstond de oorzaak van de huidige financiële problemen al in 2006, toen Jet Airways voor 500 miljoen dollar cash Air Sahara aankocht. Oprichter Naresh Goyal negeerde adviezen van deskundigen, die stelden dat hij te veel betaalde voor deze eveneens Indiase airline.
De budgetcarrier werd omgedoopt tot JetLite, maar er bleef geld nodig. In 2015 besloot Jet Airways zijn totale investering af te schrijven. De investering in Air Sahara bleef de jaren erna als een molensteen om de nek van Jet Airways hangen.
Daar komt bij dat de luchtvaartsector erg competitief is, vooral in India, waar Jet Airways concurrentie ondervindt van succesvolle lowcost carriers als IndiGo, SpiceJet en GoAir.
Volgens analisten heeft de directie van Jet Airways deze drie concurrenten, die tussen 2005 en 2006 ontstonden, niet voldoende serieus genomen. Deze kwamen met lage tarieven en lanceerden routes die tot dan toe niet werden aangeboden.
Jet Airways richtte zich vooral op zakelijke klanten, en vergat daarbij dat lowcost carriers veel klanten wegpikten die gevoelig waren voor lage prijzen. Opnieuw wijzen experts op de eigenzinnige managementstijl van oprichter Goyal, die het concern in zijn eentje leidde. In plaats daarvan had hij volgens deskundigen beter twee teams in het leven kunnen roepen: één voor het full-service Jet Airways en een ander voor budgetvlieger JetLite.
Transparant
Critici zeggen dat er geen heldere strategie was en dat oprichter Goyal weinig transparant te werk ging. Deze zou lukraak hebben geïnvesteerd, te veel leningen zijn aangegaan en meer geld hebben uitgegeven dan dat er aan inkomsten binnenkwam.
De zwakke Indiase roepie in bijna heel 2018 speelde de airline ook parten. Hierdoor moest fors meer worden betaald voor kerosine, de grootste kostenpost van luchtvaartmaatschappijen. Aan de zwakke roepie kon Goyal niets doen, al was het wel een aspect waar ook de concurrentie last van had. Concurrenten IndiGo en SpiceJet kampten ook met grote verliezen, maar deze airlines waren solide genoeg om de kwartaalverliezen weg te werken, terwijl de schuldenlast van Jet Airways zich opstapelde.
Investeerder
Terwijl Goyal tevergeefs naar een investeerder zocht, liep de schuldenlast alleen maar verder op. Gesprekken met Tata Steel liepen eind vorig jaar op niets uit. Ook aandeelhouder Etihad Airways, dat 24 procent van de aandelen van Jet Airways bezit, weigerde zijn aandeel te vergroten, naar verluidt omdat Goyal aan het roer van het bedrijf staat. Bovendien had Etihad de teloorgang van Air Berlin in oktober 2017, waarvan het grootaandeelhouder was, nog vers in het geheugen. Daarnaast heeft Etihad als aandeelhouder van Alitalia, dat sinds twee jaar technisch failliet is, al zorgen genoeg.
De Indiase overheid heeft laten weten veel waarde te hechten aan de redding van Jet Airways, de tweede airline van het land na de nationale carrier Air India. Als onderdeel van een mogelijke oplossing heeft Goyal er nu mee ingestemd zijn positie als topman op te geven. Het consortium onder leiding van staatsbank SBI heeft tot 10 mei de tijd om met een oplossing en een zak met geld te komen.
Foto: In maart 2016 maakte Jet Airways bekend Brussels Airport na negen jaar te verruilen voor Schiphol. ‘Amsterdam is onze gateway naar Europa’, stelde oprichter en CEO Naresh Goyal, midden op de foto met rechts naast zich KLM-topman Pieter Elbers. (Archieffoto TravMagazine).