Eurocommissaris Margrethe Vestager heeft woensdag onnodig onduidelijkheid veroorzaakt toen zij aankondigde dat de Europese Commissie inbreukprocedures ging starten tegen sommige lidstaten in verband met de voucherwetgeving.
Later op de dag erkende zij, onder andere op haar eigen Twitter-account, dat zij zich had vergist in de aard van het begeleidend schrijven. In plaats van een inbreukprocedure, zo’n beetje de strengste maatregel die de EU tegen lidstaten kan nemen, blijkt het te gaan om een aanbeveling waarin de Commissie richtlijnen geeft aan lidstaten die een vouchersysteem willen invoeren.
Deze criteria overlappen grotendeels het systeem dat Nederland hanteert met zijn vouchersysteem van ANVR en SGR, zegt ANVR-voorman Frank Oostdam.
Enkele criteria: een vouchersysteem moet op vrijwillige basis zijn, hoewel de sector liever een verplichting had gezien. Vouchers dienen minimaal 12 maanden geldig te zijn en ongebruikte vouchers moeten na afloop van de geldigheidsduur ingewisseld kunnen worden voor geld.
De vergissing van de Eurocommissaris veroorzaakte woensdag ophef in de media, alsof Vestager bij de lidstaten die een vouchersysteem hanteren ging afdwingen dat zij dat systeem zouden intrekken. Consumenten hebben bij een vouchersysteem nog steeds het recht om een voucher te weigeren, net als voorheen, maar zonder het zwaarste dwangmiddel waarover de Europese Commissie beschikt.
Tegelijk gaat de Europese Commissie consumentenorganisaties aanmoedigen om vouchers bij consumenten aan te bevelen.
Oostdam noemt het ‘erg hinderlijk’ dat de SGR-voucher (van ANVR en SGR) en de luchtvaartvoucher voor losse tickets in de media over één kam worden geschoren. ‘Dat is vooral voor onze achterban erg hinderlijk, want die wordt platgebeld door consumenten.’
Oostdam noemt het nog steeds jammer dat de Europese Commissie er niet voor heeft gekozen om acceptatie van vouchers verplicht te stellen. ‘Maar om eerlijk te zijn gaven de signalen de laatste weken weinig hoop. Toch, ook Europa moet begrijpen dat we dit niet uit luxe doen.’
Volgens Oostdam is het zaak om als reisbranche nog meer het voordeel van de vouchers te benadrukken, en dan zeker de SGR-voucher voor samengestelde vakantiereizen. ‘Bij de reisvoucher met SGR-dekking is de terugbetaling aan de klant gegarandeerd. En het moge duidelijk zijn dat reisbedrijven omvallen, wanneer iedereen op hetzelfde moment geld terugvraagt.’
Wat de airline-voucher betreft, herhaalt Oostdam dat er in Nederland al een kant en klaar plan voor een ticketfonds klaar lag. ‘Het is mooi dat de Europese Commissie erkent dat er voor de airline-vouchers ook een garantiesysteem moet zijn. We gaan er vanuit dat dit de opmaat is naar een garantiefonds voor airlines. Ons plan ligt er nog steeds. En als je het positief wilt bekijken, dan toont de huidige situatie nogmaals het voordeel van de pakketreis aan.’
De Europese Commissie heeft daarnaast benadrukt dat financiële steun voor de reissector in Europa hard nodig is, maar komt niet zelf met geld over de brug. Wel worden nationale overheden opgeroepen de sector te ondersteunen. Oostdam: ‘De reissector is goed voor 10 procent van het bruto nationaal inkomen in Europa, met 27 miljoen werknemers, waarbij de verwachting is dat 9 miljoen van hen op straat komt te staan. Dat onderstreept nogmaals dat overheidssteun nodig is.’
Oostdam ziet wel lichtpuntjes, namelijk dat steeds meer bestemmingen aangeven dat ze weer aan de slag willen met toerisme. ‘Ik zeg het voorzichtig, maar misschien dat we nog een beetje van de zomer goedmaken.’
ECTAA, de overkoepelende Europese club van reisbranche-organisaties, zegt het uitgebreide pakket van de Europese Commissie over reizen en toerisme te verwelkomen. Tegelijk betreurt ECTAA het gebrek aan ambitie en leiderschap bij het nemen van concrete maatregelen.
Volgens ECTAA is sprake van een ‘dramatische impact’ van covid-19 op het toerisme-ecosysteem van de EU. Daarom stelt de organisatie een gecoördineerde aanpak voor op Europees niveau voor de hervatting van reizen en toerisme. Dit zou een langetermijnstrategie moeten zijn voor een veerkrachtiger en concurrerender toerisme-industrie.
Volgens Pawel Niewiadomski, voorzitter van ECTAA, is een gecoördineerde aanpak nodig om het vertrouwen bij de consument te herwinnen.
‘Nauwkeurige en up-to-date informatie over de toegankelijkheid van reis- en toerismediensten is belangrijk. Dit is essentieel als we de zomervakantie willen redden, wat belangrijk is voor burgers, bedrijven en vele economieën.’
Pawel Niewiadomski: ‘De in de aanbevelingen uiteengezette beginselen zijn zeer lovenswaardig, maar wat hebben we eraan als de lidstaten ze niet hoeven te volgen? We hebben nu al een lappendeken van verschillende initiatieven in heel Europa, zoals verschillende soorten vouchers, verlengde terugbetalingsperiodes, door de staat gefinancierde terugbetalingsregelingen. De lidstaten lopen drie stappen op de Europese Commissie voor. De aanbeveling is welkom, maar het is te weinig en te laat.’