Het aangekondigde vertrek van Pieter Elbers als CEO & President van KLM, per 1 mei 2023, is donderdagavond ingeslagen als een bom.
Volgens de Raad van Commissarissen van KLM is besloten het nieuws vroegtijdig bekend te maken, ‘om een zorgvuldig opvolgingsproces in gang te zetten’.
De Raad van Commissarissen zegt dat ‘na goed overleg’ met Elbers is vastgesteld dat deze per 1 mei 2023 geen derde termijn als CEO & President van KLM zal aangaan.
Rode draad in de reacties: Elbers is geliefd als topman die pal staat voor de belangen van KLM. Vooral de vakbonden vinden de aankondiging van zijn vertrek (over 16 maanden) te vroeg; de coronacrisis is nog lang niet voorbij en er is werk aan de winkel, waarbij Elbers heeft bewezen de juiste man op de juiste plaats te zijn.
Nog een reactie: drie jaar na zijn clash met topman Ben Smith van Air France-KLM vertrekt Elbers alsnog.
Oude stempel
Pieter Elbers is een KLM’er van de oude stempel, die in 30 jaar het bekende blauwe KLM-bloed heeft gekregen. Sinds zijn aantreden bij KLM Schiphol Handling in 1992 heeft hij een hele reeks leidinggevende functies binnen het concern bekleed en daarmee KLM van binnen en buiten leren kennen.
Elbers had eerst een paar buitenlandse standplaatsen, van de regio rond de Middellandse Zee tot Tokyo, en werd al gauw (2005) als senior vice president Network & Alliances verantwoordelijk voor het ontwerpen en verder ontwikkelen van KLM’s internationale netwerk van 140 routes.
In 2011 werd hij benoemd tot Chief Operating Officer (COO) voordat hij in november 2014 de hoogste positie kreeg aangeboden: President & CEO van KLM.
Elbers was daarmee de opvolger van Camiel Eurlings (voormalig minister van Verkeer en Waterstaat voor het CDA) die na een dienstverband van ruim anderhalf jaar aan de kant werd geschoven.
Onder leiding van Elbers werden tot aan de coronacrisis grote stappen gezet. De winstgevendheid van KLM werd fors verbeterd en er werd meer geïnvesteerd. Hoewel hij daarbij ook offers van het personeel vroeg, was en is Elbers zeer geliefd bij de KLM’ers.
Tranen
Dario Fucci, voorzitter van de ondernemingsraad van KLM en Boeing 737-gezagvoerder bij KLM, liet donderdagavond tegenover het anp weten dat het aangekondigde vertrek van Elbers is ingeslagen als een bom.
‘De CEO die ons bedrijf door de zwaarste storm in ons bestaan heeft geloodst, gaat ons verlaten. Dit zal voor veel collega’s een zware boodschap zijn en men heeft echt wel tijd nodig om dit te verwerken.’
Toen donderdag het vertrek van Elbers bekend werd gemaakt, was Fucci als gezagvoerder onderweg vanuit Istanbul naar Schiphol.
‘Ik had twee stewardessen aan boord die toen ze het nieuws net hoorden met tranen in hun ogen stonden.’
Ben Smith
Met de directie in het hoofdkantoor van Air France-KLM was de relatie iets minder innig.
Het gaat dan vooral om de relatie van Elbers met de Canadees Ben Smith, die in september 2018 aantrad als topman van de holding Air France-KLM.
Elbers zou regelmatig hebben dwarsgelegen bij plannen die de autonomie van KLM zouden inperken. In aanloop naar zijn herbenoeming in 2019 leidde dat al tot problemen. Het personeel van KLM verzamelde in korte tijd 25.000 handtekeningen voor een petitie om te onderstrepen dat Elbers moest blijven als CEO van KLM.
‘Misschien wel beste CEO ooit’
Steven Verhagen, KLM-piloot en tevens oud-voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers (VNV) noemde Elbers in februari 2019 in de talkshow van Jinek ‘misschien wel de beste CEO van KLM ooit’.
Verhagen destijds: ‘Het bedrijf is nooit winstgevender geweest dan nu, is nooit groter geweest, heeft nooit een beter netwerk gehad, heeft nooit meer passagiers vervoerd dan nu en heeft nooit meer vliegtuigen gehad die zo schoon en stil zijn. Elbers is de man die het heeft aangestuurd, met een vastberaden plan. Hij heeft de koers ingezet en vastgehouden. Als je zo succesvol bent, dan snap ik niet waarom Ben Smith van hem af zou willen. Elbers is de verpersoonlijking van de bestuursstructuur van KLM en die manier waarop KLM momenteel functioneert.’
‘KLM is juweel’
Journalist Jort Kelder deed daar nog een schepje bovenop. Hij noemde het logisch dat topman Ben Smith van Air France-KLM het bedrijf van zichzelf wil maken.
‘Hij komt uit Canada, daar heb je een Angelsaksische cultuur en daar heb je één baas. Met 70 procent van de aandelen in Franse handen is KLM goed beschouwd gewoon een Frans bedrijf’, aldus Kelder destijds, die eraan toevoegde:
‘KLM is ‘the jewel in the crowm’, het is het mooie onderdeel van de grote combinatie. Smith kan beter gebruik maken van de kennis en mogelijkheden van KLM om Air France beter te maken. Dat zou verstandig zijn.’
‘Nu de kwestie zo in de publiciteit komt, ga je naar de situatie dat het buigen of barsten wordt. Of Elbers houdt zijn baan en dan gaat Smith op een gegeven moment op een andere manier wraak nemen. De Fransen hebben de meerderheid in de raden van commissarissen, dus op termijn als dit gevecht voortgaat, dan winnen de Fransen altijd.’
Aldus Kelder in februari 2019.
Geen handen schudden
In die zelfde maand bereikte de top van Air France-KLM een akkoord over de herbenoeming van Elbers per april 2019. De relatie tussen Elbers en Smith bleef afstandelijk.
Op 20 februari 2019 presenteerde Air France-KLM in Parijs de jaarcijfers, met Smith en Elbers samen achter de tafel.
Voor de persconferentie poseerden beiden voor de camera’s. Op de vraag van fotografen of ze elkaar de hand wilden schudden, werd niet gereageerd, getuigde deze video op de website van de NOS.
Foto: Aan het begin van de coronacrisis, in maart 2020, spreekt Pieter Elbers het KLM-personeel toe.
