Sigrid Kaag (minister van Financiën) heeft in gesprek met de Kamer over de Schiphol-chaos gezegd dat er geen compensatierol is voor de overheid. ‘De kwestie speelt tussen passagiers en luchtvaartmaatschappijen, er is geen compensatierol voor de overheid, hoe begrijpelijk ik het ook vind dat mensen denken dat die compensatierol er wel is voor de overheid. Maar dat is écht niet zo.’
Goudzwaard (JA21) wilde van alles van minister Sigrid Kaag (Financiën) weten over het schrappen van vele vluchten door Schiphol waardoor honderdduizenden vakantiegangers gedupeerd dreigen te worden. ‘Vandaag spreken we helaas wéér over het wanbeleid op Schiphol. Afgelopen week bleek dat Schiphol de komende weken 30% van de vluchten gaat annuleren. Honderdduizenden mensen zien hun vakantie in het water vallen doordat de Staat het naliet om in te grijpen. Sinds april staan mensen urenlang in de rij. Nu is het tijd om écht in te grijpen. De Staat heeft bijna 70% van de aandelen van Schiphol in handen. Het belang is bijzonder groot. De Staat kan zich als grootaandeelhouder niet verschuilen achter een technisch verweer. Het kabinet kan door actief aandeelhouderschap bijdragen aan het borgen van publieke belagen.
Actief aandeelhouderschap betekent volgens Goudzwaard sturen op vier aandachtsgebieden. ‘Strategie, financieel gezonde deelnemingen, op goedkeuren van investeringen en op goed ondernemingsbestuur. Dat stelt de Algemene Rekenkamer in het rapport ‘De Staat als aandeelhouder’. In dat rapport wordt Schiphol zelfs specifiek benoemd.’ Goudzwaard stelde de volgende vraag aan Kaag: ‘Erkent de minister dat de Staat als groot aandeelhouder een actieve positie moet innemen en weet de minister al hoe Schiphol de financiële compensatie gaat regelen en wat dat betekent voor de Staat en de belastingbetaler?’
‘Veel dank, veel dank ook aan de heer Goudzwaard. Ik weet natuurlijk ook dat deze kamer veelvuldig in overleg is met de minister van Infrastructuur en Water. Hij heeft ook op 16 juni nog een update gestuurd over de zomerdrukte op Schiphol. Daarin heeft hij natuurlijk ook uitgelegd dat Schiphol op grond van de wet luchtvaart verplicht is tot exploitatie van de luchthaven en de voorzieningen moet treffen die voor een goede afwikkeling van het luchthaven vluchtverkeer en daarmee samenhangende personen en goederenverkeer op de luchthaven moet regelen. Dat staat natuurlijk ook helder in de brief. Ik wil, voordat ik ga toelichten wat de heer Goudzwaard gevraagd heeft, dat wij het met z’n allen ont-zet-tend vervelend vinden hoeveel mensen in onzekerheid leven, iedereen spaart natuurlijk voor die zomervakantie (diegenen die dat kunnen), men kijkt er naar uit, zeker na twee lange coronajaren is het moment aangekomen om met je tasje/koffertje kort of lang op reis te gaan en mensen gaan vrienden en familie in het buitenland bezoeken’, aldus Kaag.
Kaag: ‘Het actieve aandeelhouderschap wordt vervuld door de heer Harbers (minister van Infrastructuur & Water), mijzelf vanuit de financiële kant om juist bijna dagelijks via de ministeries in gesprek te zijn met Schiphol om te kijken wat ze hebben gedaan, hoe ze de oplossingen bieden op kortere en langere termijn en natuurlijk de druk blijven uitoefenen dat de voorzieningen op orde zijn. We hebben ook toestemming gegeven voor bijvoorbeeld de verhoging van € 5,25 (Schipholtoeslag, red.) voor de zomer en vanaf 1 september € 1,40 per uur en verder zijn wij dagelijks in gesprek met Schiphol en ook de heer Benschop of zijn team om te weten wat er gaat gebeuren en we hebben natuurlijk, de heer Harbers heeft het vandaag nog toegelicht, er moet duidelijkheid komen voor de reizigers wat de bepalingen zijn, de besluiten van de slotcoördinator. De reizigers worden weer geïnformeerd door de airlines zelf.
Ik ben nog niet in staat om te beoordelen, want de claims gaan tussen Schiphol en de luchtvaartmaatschappijen, wat het verlies aan rendement is voor de Nederlandse Staat. Wij kennen de zaken nog niet en of deze voor de rechter komen en zo ja, dan is het aan de rechter om te bepalen. Wat de Nederlandse Staat betreft is het aan Schiphol om tot een regeling te komen.’
Goudzwaart: ‘De aandeelhouders kunnen bij het bestuur en bij de Raad van Commissarissen om een aandeelhoudersvergadering verzoeken en bij 70% is daar zeker sprake van. Wordt het verzoek daar niet ingewilligd, dan kunnen aandeelhouders een machtiging afdwingen bij de rechter. Ik heb nog twee andere vragen. Hoe kijkt de minister naar haar rol in dit proces en is de minister van plan om een aandeelhoudersvergadering af te dwingen.’ Kaag: ‘U gaat er vanuit dat als de aandeelhouders bij elkaar komen dat we nu accuut de problemen op Schiphol nog verder gaan oplossen. Ik denk niet dat dat het geval is, want Schiphol, de heer Benschop, ook in overleg met de bonden, in overleg met de luchtvaartmaatschappijen, heeft een actieplan opgesteld en dat is nu in uitvoering. Ten tweede, meneer Harbers en ik zijn veelvuldig in gesprek ook via ambtelijke lijnen met Schiphol. Als ik zou geloven dat een urgent samenkomen nu, bovenop alle andere vergaderingen en overleggen die we al hebben gehad, een verandering zou hebben in de situatie op Schiphol op de korte termijn voor de zomer, dan zouden we dat doen. Maar alle sporen zijn uitgezet. Als je bijvoorbeeld naar de korte termijn kijkt; de salarisophogingen, het trainen van mensen, ervoor zorgen dat er over een paar weken een nieuw inzichtmoment kan zijn met betrekking tot vluchtbeschikbaarheid, misschien wel weer een ophoging van het aantal vluchtbewegingen die verricht kunnen worden vanaf Schiphol. Daar moeten we nu onze aandacht op richten. Ik denk dat het wel gepast is om op een later moment om als aandeelhouders bij elkaar te komen en te zeggen; wat is er nu nog verder allemaal misgegaan, wat moet er verder gebeuren en wat zijn de financiële consequenties voor de keuzes die gemaakt gaan worden. Maar nu, in het midden van de crisis, is het belangrijk dat we alle steun en toezicht verrichten om vluchten te laten plaatsvinden op een veilige manier.’
Goudzwaart: ‘Ik vind het enigszins onvoorstelbaar dat als het om financiële compensaties gaat dat de minister geen enkele inschatting gaat maken wat dit nu gaat betekenen. Het is meer dan een technische discussie waar we in staan. Honderdduizenden mensen zien hun vakantie in het water vallen. Wat moet dit wel niet doen met het vertrouwen in de luchthaven onder burgers en bedrijven, want Schiphol is ook nog eens heel belangrijk voor ons vestigingsklimaat. Ik mis echt het gevoel dat de aandeelhouders alles op alles wil zetten om het probleem op te lossen. De minister zit op de stoel van aandeelhouder, maar dat lijkt momenteel meer een hangmat te zijn.’ Kaag: ‘Nou ja, dat zijn spannende woorden, maar daar herken ik het beleid van de overheid niet in. Een hangmat klinkt meer als vakantie, dus spannend in die zin. Het gaat erom dat we zorgen dat Schiphol en de heer Benschop de problemen die er zijn zo snel mogelijk aanpakken. Daar is de aandacht van dit kabinet op gericht. Met name de minister van Infrastructuur en Water en ook vanuit de zijde van Financiën. Het feit dat we nog geen inzicht hebben van mogelijk financiële kosten, is omdat er nog geen zaak is aangespannen door luchtvaartmaatschappijen, we weten niet hoeveel vluchten uiteindelijk geannuleerd gaan worden, hoe het verloop zal zijn en daarna zullen wij volgen/weten wat een eventuele negatief financiële uitkomst is voor de Staat als aandeelhouder.’
Een andere vraag die vanuit de Kamer werd gesteld was: Is de minister bereid om iedereen deze week uitstel te geven over wie wel en niet op vakantie kan? Kaag: ‘Ja, maar ik denk dat we hier niet de rollen moeten verwarren. Wij hebben de slotcoördinator gevraagd om aan de luchtvaartmaatschappijen te laten weten welke vluchten wel en niet kunnen doorgaan. Het is de verantwoordelijkheid van de luchtvaartmaatschappijen om de passagiers die een ticket bij hen hebben geboekt te laten weten, zo snel mogelijk, of de vlucht wordt omgeboekt, enzovoorts. Achter de schermen hebben wij die contacten.’
