Het hoger beroep tegen de Schiphol-uitspraak in het kort geding van vorige week komt te laat om voor het winterseizoen 2023-2024 het aantal vluchten te verminderen, die conclusie trok Mark Harbers (minister van Infrastructuur en Waterstaat) gisteravond tijdens het debat over duurzame luchtvaart.
‘Ik vind het ook een belangrijke stap om de rechtspositie van de omwonenden te herstellen. Om die reden besluit ik om een hoger beroep aan te tekenen tegen het vonnis van de rechter. Vanwege de doorlooptijden betekent dat, dat de capaciteitsreductie niet geëffectueerd kan worden per 1 november van dit jaar, maar ik vind het wel van belang om hier ook juridische duidelijkheid over te krijgen’, aldus Harbers.
Onlangs eisten luchtvaartmaatschappijen in een kort geding een verbod op zowel het beëindigen van het anticiperend handhaven als het vaststellen van de experimenteerregeling om het strikt preferentieel baangebruik te behouden, waarbij de rechter de vorderingen van de luchtvaartmaatschappij heeft toegewezen. Harbers: ‘Dat is natuurlijk niet het resultaat waar wij op hoopten. Ik snap ook de wat teleurgestelde reacties van omwonenden op deze uitspraak van de rechter.’
Op de uitspraak van de rechter liet Harbers de kamer gisteren weten in hoger beroep te gaan, iets dat binnen de luchtvaart- en reissector al werd verwacht. Harbers liet tijdens het debat gisteravond weten niet zeer gedetailleerd inhoudelijk op de zaken in te kunnen gaan in verband met de rechtsgang. ‘Het kabinet blijft wel streven naar een betere balans tussen alle belangen in de regio Schiphol, zoals vorig jaar aangekondigd.’
Tijdens het debat ging het veelvuldig over het ‘anticiperend handhaven’. Sinds 2015 is er sprake van gedogen van geluidsoverschrijdingen rond Schiphol. Dit zogenaamde ‘anticiperend handhaven’ voert de ILT in opdracht van de toenmalige staatssecretaris uit. In meerdere rechtszaken tot en met 2019 heeft de rechter het gedogen toegestaan. De rechter ging er destijds vanuit dat naar verwachting eind 2019 een gewijzigd Luchthavenverkeerbesluit (LVB) Schiphol van kracht zou worden. Harbers: ‘De rechter heeft geoordeeld dat de staat het anticiperend handhaven niet mag beëindigen zonder voorafgaand de balanced approach procedure te doorlopen. Dat is iets anders dan wat de ILT zei, namelijk zo snel mogelijk stoppen met het anticiperend handhaven.’
Daarnaast ging Harbers in op het herstellen van de rechtspositie van de omwonenden. ‘Er loopt op dit moment ook een rechtszaak van de Stichting Rechten op Bescherming tegen Vliegtuighinder, terwijl wij ondertussen door de uitspraak niet de rechtspositie van omwonenden kunnen herstellen. Om die reden heb ik dan ook besloten om hoger beroep aan te tekenen.’
Harbers gaf ook aan dat gestart is met de Balanced Approach Procedure om uiteindelijk invulling te geven aan 440.000 vliegbewegingen, evenals het proces om binnen maximaal vijf jaar tot een nieuw sturingssysteem te komen wat niet meer uitgaat van een aantal vliegbewegingen, maar de maximale uitstoot. Over wat de volgende stappen zijn om alsnog bij die 440.000 vliegbewegingen uit te komen, zei Harbers: ‘Voor het geluid gerelateerde deel daarvan doorlopen we op dit moment de Balanced Approach Procedure. Daarnaast moet je dat vervolgens vastleggen in de luchthavenverkeersbesluit. Daar gelden nog meer verplichtingen, zoals onder andere de natuurvergunning voor de exploitatie van Schiphol. Die Balanced Approach Procedure is reeds gestart. Sinds afgelopen 15 maart is de consultatiefase gestart. Daarin hebben alle stakeholders, nationaal en internationaal, waaronder de sectorpartijen en omwonenden drie maanden de tijd om te reageren op de openbare internetconsultatie met daarin voorstellen voor de verschillende maatregelen. Na afloop van de consultatie zal de inbreng worden gewogen en maakt het kabinet een keuze over een definitief pakket aan maatregelen. Dat pakket wordt dan genotificeerd bij de Europese Commissie en ook andere EU-lidstaten en andere belanghebbenden worden hiervan in kennis gesteld. Dat zal dan rond de zomer zijn. Die notificatiefase moet zes maanden voor de start van het slotverdelingsproces starten. In de eerste drie maanden van die fase kan de Europese Commissie zelf, op verzoek van een andere EU-lidstaat, de procedure toetsen. Vervolgens adviseert de Europese Commissie over het Nederlands voorstel en beslist het kabinet over de definitieve effectuering van de maatregelen. In dat tijdschema hoop ik dat de Balanced Approach begin volgend jaar zal zijn afgerond. Daarbij zijn wij afhankelijk wanneer het advies van de Europese Commissie komt.’
Op de vraag of Harbers met de luchtvaartmaatschappijen afspraken gaat maken over het aantal vluchten en dat rechter er dan niet tussen hoeft te komen, liet hij weten; ‘In de Balanced Approach procedure hebben alle belanghebbenden, waaronder ook de luchtvaartmaatschappijen de gelegenheid om maatregelen zoals zij die zien of gevoelens of input mee te geven in de consultatie. Sterker, ik heb ze ook uitdrukkelijk gevraagd om hun input te leveren. Omdat we die uiteindelijk voor een zorgvuldig afgewogen besluitvorming ook goed kunnen gebruiken.’
Harbers zegt dat de toekomst ook perspectief biedt aan de sector om zich te kunnen ontwikkelen. ‘Mits dan ook nadrukkelijk ruimte is dat een deel van de milieuwinst ten goede komt aan de omgeving. Hoeveel ontwikkelingsruimte er zal zijn zal uiteindelijk afvangen van de ontwikkeling van het nieuwe stelsel en de investeringen die vliegtuigmaatschappijen doen in nieuwe vliegtuigen.’ Verder gaf hij aan dat het streven blijft om per november 2024 het aantal nachtvluchten te reduceren.
Over de werkloosheid die zou ontstaan door het reduceren van het aantal vluchten vertelde Harbers: ‘Uit de impactanalyse die we vorig jaar hebben laten uitvoeren blijkt dat er geen netto werkloosheid door ontstaat. Werkgelegenheid is ook afhankelijk van meerdere zaken, bijvoorbeeld de grootte van de toestellen, het aantal stoelen voor passagiers of ruimte voor vracht. Tegelijkertijd wijs ik erop, dat we ook in een situatie zitten van ongekende krapte op de arbeidsmarkt. Dus ik denk niet dat mensen op Schiphol voor hun baan moeten vrezen, in tegendeel, er staan nog heel veel vacatures open.’
