Bijna 80 procent van de ondernemers in reisbranche is negatief over het economisch klimaat, blijkt uit cijfers van het CBS. De verwachtingen waren in maart de meest negatieve sinds 2012. Maar de reisbranche is flexibel, net als de consument. ‘Zodra er positief sentiment terugkeert, dan wordt er ook aan reizen gedacht.’
‘We zitten in een bijzondere situatie’, zegt Jeroen Klijs, toerisme-onderzoeker aan Breda University of Applied Sciences. ‘De vraag naar toerisme, naar vakanties is weg. Maar zodra er positief nieuws komt van het medisch front, komt daar hopelijk verandering in. Dat hebben we eerder gezien.’
Hij doelt hiermee op de uitbraak van Sars, waar de reisbranche destijds aanzienlijk sneller van herstelde dan werd voorspeld. ‘Het is geen bewijs. Meer een wens.’
Hoewel de wereldeconomie door de corona-uitbraak zal krimpen, zullen mensen altijd reislustig blijven. Volgens Klijs is dat verschil groot in vergelijking met tientallen jaren geleden. Als het geld nu schaars wordt, zal dat nog steeds deels ten koste gaan van het vakantiebudget, maar het zal niet makkelijk naar nul gaan. Mensen zullen bijvoorbeeld eerder de aankoop van een nieuw huis uitstellen. Want ‘de vakantie hoort erbij’.’
Geen businessmodel is opgewassen tegen een crisis als de coronacrisis. ‘Hierop voorbereiden zou lastig zijn geweest’, aldus Klijs.
Maar wat kunnen reisbedrijven straks doen om sterker terug te komen? ‘Sowieso is de reisbranche flexibel. Dit komt voort uit het gegeven dat we een type product bieden dat flexibiliteit vereist. Je zal altijd moeten zorgen dat als er vraag is, je er bijvoorbeeld ook personeel voor hebt klaarstaan. Vanuit dat oogpunt kan de reisbranche makkelijker inspelen op variatie van de vraag.’
Dat er nu al anders naar businessmodellen worden gekeken, is een feit. Zo heeft Arjen van Hijum, directeur van Store Support, een klant in de OV-sector die geneigd is om modellen te gaan herijken ‘Want reizen met het openbaar vervoer zal na de crisis anders zijn dan voor de crisis. Omdat we nu bijvoorbeeld hebben gezien hoe goed mensen ook thuis kunnen werken, op andere tijdstippen. We wennen snel, en vergeten snel.’
Volgens Klijs zijn dit ook goede tijden om kritisch naar je eigen businessmodel te kijken, en hoe je marketing inzet als we straks in de herstelfase komen. ‘Een voorbeeld: in Venetië liggen de kanalen nu open. We zien vissen zwemmen, vogels terugkomen. Als touroperator kun je daar op in spelen. Je kunt dan goed bij consumenten aankloppen en enthousiasme losmaken als je zegt: ‘we brengen je naar Venetië, maar na bekijken wel op welk moment we dat doen.’
Maar ook Klijs geeft toe dat dit wel een beetje wishful thinking is. ‘Natuurlijk zijn mensen gericht op eigen genot. En deze crisis is niet een gevolg van het feit dat er niet duurzaam gehandeld is.’
De consument
‘Dit heeft niemand veroorzaakt. Er is geen schuldige’, aldus Van Hijum. ‘Dat werkt positief in het herstel. Samen de schouders eronder zetten, dat schept een band.’
Wel kan het interessant worden wat de verzekeringswereld gaat doen in de toekomst. ‘Is er een standard voucher bijvoorbeeld beschikbaar? Ik denk dat consumenten volgend jaar meer rechten eisen wat betreft kosteloos annuleren, en misschien wat terughoudender zijn qua aanbetalingsregeling. Helemaal op de korte termijn.’
Of de consument straks ook een ander boekingsgedrag vertoont, betwijfelt Klijs. ‘Het is wel interessant om te verkennen of je een verschil gaat zien in boekingsgedrag.’ Heel grote veranderingen zullen dat niet zijn. ‘Mensen kunnen ervoor kiezen om minder ver te reizen. Dit zou veiliger kunnen voelen. Of mensen willen misschien even niet meer naar China, omdat dat het virus daar vandaan komt.’
Perspectief
Hoewel er over de huidige situatie nu weinig (positiefs) valt te zeggen, en ook Klijs zich realiseert dat er voor bepaalde partijen geen toekomst is, is hij ervan overtuigd dat die toekomst er voor de reisbranche als geheel zeker is. ‘Die komt er weer bovenop. Daar ben ik van overtuigd.’
Van Hijum: ‘Deze crisis is natuurlijk niet te voorspellen. Zodra er positief sentiment terugkeert, dan wordt er aan reizen gedacht. Aan de andere kant, mensen gaan pas handelen wanneer ze zekerheid voelen.’
In deze tijden is het per week verschillend met welk perspectief je naar de crisis kijkt, volgens Van Hijum. ‘Als er hoopvolle berichten komen, dan kan het snel gaan met het perspectief. Over twintig jaar kijken we weer zo anders naar deze tijden. Er is een groot verschil tussen ervaring en herinnering.’
