In 2023 zocht 69% van de reizigers bewust naar meer milieuvriendelijke reismogelijkheden, bleek eerder dit jaar uit cijfers van de World Travel and Tourism Council (WTTC) en Trip.com Group. Ook de interesse in treinreizen neemt sterk toe, met nieuwe en luxere routes – zoals van Parijs naar Berlijn en de uitgebreide Orient Express-routes rond Italië – die snel aan populariteit winnen. TravMagazine spreekt met reisaanbieders die zich specialiseren in duurzaamheid over hun visie.
Al is duurzaamheid het – of een van de – meest gehoorde woord(en) de afgelopen jaren, kan het toch op verschillende manieren worden geïnterpreteerd worden. Zo kan de nadruk vooral liggen op de uitstoot van schadelijke stoffen, maar kan er ook de gehele wijze waarop de reizigers zich op bestemming opstelt tegenover de natuurlijke omgeving en lokale bevolking mee bedoeld worden.
Radicaal anders
Saskia Griep is founder en CEO van reisaanbieder Better Places, die duurzaamheid bij de oprichting tien jaar geleden als een van een focussen verklaarde. ‘Ons duurzaam toerisme draait om drie pijlers: people, planet en profit. Tijdens onze start lag de nadruk op people en profit, maar vanwege de zorgen over klimaatveranderingen hebben we onze aandacht verschoven naar planet. Juist in landen waar we bewoners helpen met onze reizen, zijn de gevolgen van klimaatverandering als eerste merkbaar. Om onze planeet leefbaar te houden, pleiten we voor radicaal anders reizen: dichter bij huis, in een lager tempo, en met de focus op de beleving van de bestemming.’
Ze vervolgt: ‘Soms lijkt het alsof men denkt dat ‘duurzaam’ een ander woord voor ‘duur’ is. Tien jaar geleden was dat begrijpelijk, maar nu niet meer. Duurzaamheid is juist een manier om de kwaliteit van onze reizen te verbeteren. Je krijgt er iets extra’s voor terug: een betere ervaring, een bijzondere ontmoeting, meer avontuur. Elk jaar vliegen wordt minder vanzelfsprekend. Wij zien een groeiende vraag naar treinreizen, zelfs naar bestemmingen zoals Sicilië, Zweden en Slovenië.’ Ze vervolgt: ‘Better Places wil laten zien dat duurzaamheid niet beperkend is, maar deel uitmaakt van de reiservaring. Wij zijn de afgelopen jaren sterk gegroeid. Terwijl onze focus niet specifiek op groei ligt, maar meer op het verduurzamen van ons aanbod en tevreden klanten en medewerkers.’
De klant boekt een reis naar Mexico. Wat onderscheidt deze reis van Better Places met die van een ‘reguliere’ aanbieder?
‘Concreet betekent het duurzamer maken van ons aanbod dat we onze reizen zo lang mogelijk maken: minimaal achttien dagen voor verre bestemmingen. We werken met kleinschalige en duurzame hotels en bieden excursies aan waarbij het ontmoeten van de bewoners centraal staat. We vermijden binnenlandse vluchten en stimuleren reizigers om op reis vaker plantaardig te eten.’
Wie is op dit moment de voornaamste doelgroep daarbij?
‘Onze klanten variëren van koppels rond de 50 jaar tot gezinnen met oudere kinderen. Ze waarderen ons maatwerk en de expertise van onze lokale reisexperts. We streven naar tevredenheidsscores van negen of tien, wat leidt tot herhaalde boekingen en mond-tot- mondreclame.’
Better Places biedt ruim zestig verschillende bestemmingen. Wat waren de grootste uitdagingen die de organisatie tegenkwam bij het creëren van een breed maar duurzaam aanbod? Griep: ‘Om ons portfolio duurzamer te maken, hebben wij ons aanbod van reizen binnen Europa sterk uitgebreid. Vliegen naar Kroatië veroorzaakt 501 kilogram CO2-uitstoot, terwijl een retour naar Indonesië al snel 7.031 kilogram aan uitstoot veroorzaakt. Dat is veertien keer meer. We hebben een klimaatactieplan met concrete doelen, waaronder het verminderen van onze uitstoot met 55% in 2030 ten opzichte van 2019. Vliegen is veel te goedkoop. In de prijs die je betaalt zijn de kosten voor milieuschade en luchtvervuiling niet meegerekend. Zolang die kosten worden betaald door de maatschappij in plaats van door de vervuiler, is het moeilijk om mensen uit het goedkope vliegtuig in de duurdere trein te krijgen.’
‘Onze reizigers hebben echt gezocht op impactreizen’
Fair2 Travel is een kleine specialistische reisaanbieder met, zoals de naam al doet vermoeden, de focus op sustainability, die soms via-via, maar veelal door klanten wordt gevonden die actief online zoeken op ‘duurzaam reizen’. Ook staat Fair2 Travel regelmatig op duurzaamheidsbeurzen, zoals de Triodosmarkt.
Caroline de Greeff, founder en managing-director: ‘Onze doelgroep kun je het beste omschrijven als mensen voor wie duurzaamheid echt belangrijk is. Daarbinnen zien wij twee soorten reizigers: de wat jongere klanten die van comfort en bijzondere ervaringen houden en graag verblijven in mooie ecolodges, en aan de andere kant de wat oudere reizigers die bij ons terechtkomen vanwege de lokale ontmoetingen en het kunnen ondersteunen van lokale ontwikkeling. Deze laatste groep houdt van ‘homestays’ en eten met en bij de lokale bevolking.’
Welke bestemmingen worden bij jullie het meest geboekt?
‘Bangladesh, Sierra Leone en Ethiopië, en we zien de meeste animo voor reizen met veel community based activities, contact met lokale volkeren en waarbij je rondreist met een lokale gids. Voor Europa zien we langzaamaan het duurzaam reizen, zonder vliegen, opkomen. Daarbij kiezen de meeste mensen specifiek voor een treinreis.’
Duurzaamheid is niet echt een trend te noemen, maar eerder een thema dat zeker de laatste jaren de boventoon voert binnen de branche. Ziet De Greeff een sterke klantentoename? ‘We zien steeds meer dat mensen bewust voor ons kiezen als duurzame organisatie. Natuurlijk zijn er steeds meer reisorganisaties die het aspect duurzaamheid meenemen in hun pijlen, maar bij ons zit het in de genen, het is al meer dan tien jaar ons uitgangspunt en onze reizigers zoeken naar impactreizen en niet per se naar een zo goedkoop mogelijke optie.’
Wat waren de grootste uitdagingen ‘onderweg’?
‘Het up-to-date houden van details en dat met een klein team, zoals reisdata en prijzen, maar ook inhoudelijke routes. We willen natuurlijk bijzondere authentieke reizen blijven aanbieden en moeten regelmatig een kwaliteitscheck op het gebied van duurzaamheid doen, en dat met een klein team is een uitdaging. We willen blijven garanderen dat alle elementen van een reis zo duurzaam mogelijk zijn, en in nog niet alle landen wordt dat goed begrepen.
Op sommige bestemmingen moet je in gesprek blijven over ontwikkelingen in duurzaamheid.’ De Greeff vervolgt: ‘Ook treinreizen. Verdere bestemmingen per trein zijn nog best een uitdaging, omdat je te maken kunt hebben met vertragingen en het missen van aansluitingen. Soms is er sprake van onderhoud aan het spoor en per bestemming moet je de trein-updates blijven checken. Reizen met de trein is echt een bewuste keuze, maar het is niet per se goedkoper. Niet alle klanten kiezen hier daarom voor.’
Ik boek een reis naar Vietnam bij Fair2travel. Wat maakt deze onderscheidend ‘groen’?
‘Binnen ons aanbod uit zich dat in de mogelijkheid om meer met het openbaar vervoer te reizen, bij mensen thuis te logeren in homestays, en naar afgelegen gebieden te reizen waar lokale volkeren nog niet zo bekend zijn met toerisme. Ook stimuleren we bij elke reis dat mensen deelnemen aan community based activities: activiteiten gerund door de gemeenschap, waar je als reiziger een bijdrage aan kan leveren en zo op een andere manier een cultuur ervaart. De opbrengsten hiervan blijven ook grotendeels of helemaal in de gemeenschap. Ook hebben we op veel bestemmingen, dichtbij en ver weg, (meerdaagse) fiets- en wandelactiviteiten om slow-travel meer te stimuleren.’
Wat zijn de langetermijndoelen?
‘We zien graag dat alle vormen van toerisme grotere stappen in duurzaamheid maken, en dat we geen vluchten met fossiele brandstoffen meer hoeven aan te bieden. Ook zou het mooi zijn als alternatieven voor vliegen makkelijker toegankelijk worden, bijvoorbeeld door betere treinverbindingen.
Als we het betrekken op onze eigen doelstellingen: dan willen we op zo veel mogelijk bestemmingen in de wereld een duurzame keuze mogelijk maken. En met de impact die we als sociale onderneming maken veel meer bijdragen aan lokaal toerisme. Nog een ander doel is om meer samen te werken met zelfstandige reisagenten of andere organisaties die ook op zoek zijn naar duurzamere reizen voor hun klanten.’
Wat verwacht je van de ontwikkelingen van duurzaamheid binnen de branche de komende jaren? Kan het sneller?
‘Het verduurzamen zou sneller en beter kunnen, maar dan zijn we echt afhankelijk van infrastructuur en de wil van overheden om hier ook aan bij te dragen. Alleen al in Europa zou er veel meer gedaan kunnen worden om de infrastructuur van treinen te verbeteren. We zien gelukkig wel dat bijna alle reisorganisaties het belang van duurzaamheid zijn gaan inzien, en ook gaan organisaties hier steeds meer naar handelen. Denk bijvoorbeeld aan overtoerisme: we sturen mensen liever niet naar drukke hotspots, maar eerder naar bijzondere alternatieven.’
Avila Beach Hotel
Duurzaamheid is iets wat we steeds vaker zien in de reisindustrie. Ook onder meer de hotels op Curaçao richten zich steeds meer op dit belangrijke onderwerp. Dit geldt ook voor het Avila Beach Hotel, vertelt Robbin Vogels (general manager Avila Beach Hotel). ‘We zijn een van de weinige hotels op het eiland met een nauwe relatie met de lokale bevolking. Dit komt vooral door het feit dat we het oudste operationele hotel op het eiland zijn en daarom het decor van vele warme herinneringen, niet alleen van (trouwe) hotelgasten, maar ook van de lokale bevolking. Zonder de steun en liefde van de lokale gemeenschap zou Avila een ander Avila zijn geweest. En het hotel betaalt deze gunst graag terug.’
Lokale scholen
Avila Beach Hotel heeft een langdurige relatie met een aantal lokale scholen. In het verleden doneerde bijna elke medewerker van het hotel een klein bedrag van hun salaris elke maand aan de Oranjeschool gedurende vele jaren. Deze donaties werden verdubbeld door het management en ze spaarden dit om eens per jaar een grote investering te doen. De Oranjeschool bestaat niet meer, maar we bieden nog steeds computers en andere apparatuur en ondersteuning voor de Pedro Luis Brion School, Schotborgh school en Kolegio Don Sarto.
Eden Reforestation Project
Vanaf oktober 2019 plant het Avila Beach Hotel één boom in Haïti voor elke kamerovernachting die rechtstreeks via de website is geboekt, via het Eden Reforestation Project. Dit is een non-profitorganisatie in de Verenigde Staten. Via hun netwerk van partners voor herbebossing op de grond financieren ze boomplantingen in Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Azië en Afrika. ‘Op deze manier geven we iets terug aan de natuur voor onze en toekomstige generaties.’
Pack for a Purpose
Het Avila Beach Hotel is lid van Pack for a Purpose, dat hotelgasten aanmoedigt om benodigdheden mee te nemen die nuttig zijn voor de Schotborgh school, Pedro Luis Brion school en Kolegio Don Sarto. En het slaat aan, want gasten brengen vaak een pakket met schoolspullen mee. Met initiatieven, zoals Pack for a Purpose, wil het Avila Beach Hotel bijdragen aan de lokale gemeenschap.
Recycling
Een van de doelen van het Avila Beach Hotel is innovatie en duurzaamheid. Ze proberen zoveel mogelijk energie te besparen en te recyclen. Het hotel heeft daarom de internationale Travelife Gold Award in 2013 en ook de lokale Sustainable Innovation Award 2013 ontvangen, die destijds voor het eerst op Curaçao werd uitgereikt door het Business Platform Environment. Er wordt gestreefd naar een hogere efficiëntie bij alle zakelijke beslissingen. Alle kansen voor een beter milieu en zowel het welzijn van hun medewerkers als de gemeenschap op Curaçao worden ten volle benut. ‘Samen kunnen we een betere wereld creëren, zelfs op zo’n klein eiland als Curaçao’, aldus Vogel.
VvKR
Caroline de Greeff is ook Coördinator Duurzaamheid voor de Vereniging van Kleinschalige Reisorganisaties (VvKR), met ruim 450 leden. Vanuit deze rol werkt ze samen met de Werkgroep Duurzaam van de vereniging aan het ondersteunen van leden bij hun verduurzaming. De Greeff ziet dat steeds meer leden zich specifiek richten op de niche duurzaam reizen. ‘We zien bijvoorbeeld steeds meer leden die zich richten op treinreizen, reizen dichtbij huis en actieve reizen, zoals wandelen, zeilen of fietsen in Europa. Ook reizen met positieve impact naar verre bestemmingen wordt steeds vaker aangeboden. Bovendien werkt een meerderheid van de aangesloten reisorganisaties bewust aan het verduurzamen van hun reisaanbod en organisaties. Veel leden planten bomen om zo CO2 af te vangen, steeds meer leden zijn partner van Travelife en veel leden werken aan vermindering van plastic en ander afval.’
Ze zegt ook: ‘De VvKR wil op lange termijn voorloper blijven in duurzamer reizen. De meeste van onze leden kiezen met hun kleinschalige reizen al bewust voor reizen van weg van de massa. Zo zorgen ze voor meer spreiding van toerisme en inkomsten op de bestemmingen. Ook hebben ze vaak langdurige relaties met partners en leveranciers, waardoor ze samen kunnen bijdragen aan de lokale gemeenschap. Zo maken ze een positieve impact op de bestemmingen. Juist onze leden kunnen zich vanwege de kleinschaligheid makkelijker aanpassen aan de veranderende omstandigheden, zoals verduurzaming. Samen met hen blijven we werken aan deze uitdagingen van de toekomst. Binnen de reisbranche zien we dat er veel aandacht is voor duurzaamheid. Geen organisatie durft nog te zeggen dat duurzaamheid niet belangrijk is. Tegelijkertijd moet er nog veel gebeuren. Het zou ons enorm helpen als de infrastructuur voor duurzamer reizen meer en sneller vanuit de overheden wordt ondersteund. Denk aan goedkoper en beter treinverkeer, waarvoor de tickets eenvoudig ook voor verdere treinreizen kunnen worden geboekt. Maar ook aan het sneller verduurzamen van vliegtuigen, waardoor reizen naar verre bestemmingen dus duurzamer worden.’
