‘Reisadviseur over de Vloer’, kopt het krantenartikel dat Laura van Haren (reisbureau Traveltastic bij TravelXL @Home) vorige week tijdens een opruiming terugvond. Bijna 30 jaar geleden startten zij en haar moeder Marjan Lokhoff, inmiddels enkele jaren overleden, als allereerste mobiele reisadviseur in Nederland. TravMagazine blikt met haar terug.
‘Ik was begin twintig en had net mijn diploma in de reiswereld op zak. Ik had al gesolliciteerd bij verschillende reisbureaus, maar het gebrek aan ervaring speelde vaak parten. Toen stond er in de Telegraaf een advertentie waarin franchisenemers voor reisbureaus van Star Travel gevraagd werden. Ik had vakkennis maar wist niks over het voeren van een bedrijf, zo vertelde ik ook aan mijn moeder. Naast enkele parttime banen binnen het reizen, runde zij een eigen grondwerkbedrijf met mijn stiefvader. Of ze dit reisbureau niet samen met mij wilde opzetten? Veel twijfel, maar uiteindelijk zijn we toch samen op gesprek gegaan en helemaal laaiend enthousiast kwam zij daarvan terug. ‘Ik zal je de eerste jaren helpen en dan kan je zelf verder’, zei ze.’
Maar dit ging om een stenen reisbureau?
‘Klopt, en dat bleek ook een probleem. Ik had zelf geen huis of spaargeld en zonder kapitaal kon ik nergens garant voor staan. Cor Stevens, oprichter van Star Travel, had daar wel een idee voor: de ambulante reisadviseur, een idee dat net kwam overwaaien uit Amerika. Zo kon de klant lekker thuis zijn reizen boeken. ‘Jullie zijn zó gemotiveerd’, zei hij, ‘Zouden jullie hier de pilot willen opstarten?’ In maart 1995 zijn we officieel begonnen als Nederlands’ eerste mobiele reisadviseurs.’
‘Door het andere bedrijf was er bij ons thuis een klein kantoortje waar, indien nodig, we wel iets konden doen, maar het moest voornamelijk bij de mensen thuis gebeuren. Het nieuws verspreidt zich in een dorp toch snel en uiteindelijk stonden er de zaterdagochtenden erop toch mensen voor de deur op zoek naar ‘het nieuwe reisbureau’. We gaven ze maar een bakje koffie met de boodschap dat we er over vijf minuten aankwamen, haha.’
Wat waren hindernissen in die eerste tijd?
‘We waren de allereersten dus we wisten ook niet zo goed wat we precies konden verwachten. Waar we wel tegenaan liepen is dat we binnen de reiswereld toch heel argwanend bekeken werden. Zowel door de touroperators alsook bestaande reisbureaus. Er waren natuurlijk de stenen reisbureaus van Star Travel, die de huur van het pand of aanschaf van de computers moesten bekostigen. Als franchisenemer was je bij een bepaalde omzet uiteindelijk ook verplicht een stenen reisbureau te starten, en in 1998 hebben wij dat ook gedaan.’
Hoe snel volgden anderen jullie voorbeeld?
‘Best snel. Toen de reisbureaus van de Rabobank rond die tijd dichtgingen, sloten veel reisadviseurs zich ook aan bij de mobiele groep. Bedrijven als Holland International en Arke stonden er in eerste instantie maar kritisch tegenover. ‘Als het echt zou werken, waren we hier al lang mee gestart’. Terugkijkend ben ik er best trots op dat mijn moeder en ik echt pioniers waren.’
En klanten reageerden positief?
‘Die vonden dat juist heel fijn! Een ondernemer die je kent uit het dorp, de gunfactor is er dan gewoon. In die tijd kreeg je op het reisbureau nog van die grote, zware ordnermappen met lastminutes in je handen gedrukt… Juist die lokale franchisebenadering van Star Travel was ontzettend succesvol.’
Ik vermoed inmiddels dat je moeder het niet na een of twee jaar losgelaten heeft..
‘Nee, haha! Die vond het veel te leuk. De studiereizen, alle mensen eromheen. Na het faillissement van de franchisegever Star Travel zijn we in 2007 nog overgegaan naar Holland International, maar na de bankencrisis en veranderingen op persoonlijk vlak werd het lastig. Het werd wat eentonig en we konden er nog een boterham mee verdienen, maar geen beleg meer. In 2010 hebben we het stenen reisbureau gesloten en ben ik als ZRA doorgegaan bij The Travel Club, bij een touroperator gaan werken, en later bij reisbureaus op Aruba en Curaçao, waar ik met mijn gezin enkele jaren woonde.’
Na terugkomst toch weer werkzaam als ZRA…
‘Ik kende natuurlijk nog heel veel collega’s uit de reisbureaus en zo begon ik als zelfstandige onder TravelXL in Oss. Inmiddels is het beroep wel veranderd. Destijds moesten we echt vechten tegen de bierkaai, wel met veel hulp vanuit Star Travel. Het is nu allemaal toch iets meer ‘voorgekauwd’, zonder dat te negatief te bedoelen. Reizen boeken is nog steeds mijn grote passie, maar de echte spanning van het zelfstandig ondernemen is wel iets minder geworden. Daarnaast had je vroeger iets meer ‘leuke’, kneuterige touroperators, om het zo te zeggen. Tegenwoordig is alles heel groots.’
Je biedt ook culinaire reizen aan. Is dat een specialisatie?
‘Ik vind alles leuk en boek ook alles. Maar lekker eten vind ik zelf een heel belangrijk onderdeel van de vakantie en horeca is voor mij gerelateerd aan de reiswereld. Mijn bedrijf heet Traveltastic en mijn man’s bedrijf Foodtastic. Hij is chef van beroep en we proberen dat ook wel eens te combineren.’
Hoe ziet dat eruit?
‘In de coronatijd vielen de reiswereld en horeca stil, en samen op de bank wachten zag ik niet zitten. Wat kunnen we dan doen? Nou, ik ben goed in het organiseren, regelen en gastbeleving, en mijn man in koken en evenementen neerzetten. Als we nou een reuzenrad zouden huren en in elke cabine een mini-privérestaurantje bouwen, hebben we het ‘Smakenrad’ (verdraaid lekker)’. Het rad heeft maanden in Den Bosch, Groningen, Amsterdam, Breda en Enschede gestaan. Heel leuk, waarbij we zowel lunches als diners aanboden. Zo nu en dan kwam er een sterrenchef koken, in een hele mobiele keuken achter het rad. Als mensen instapten werden de vooraf bestelde voorgerechten en drankjes geserveerd, en in de gondel kon je per QR-code bijbestellen, een monsteroperatie was het!’
‘De dertig jaar in de reiswereld met allerlei tussenstopjes heeft mij heel veel gebracht, maar soms kijk ik wel rond naar wat er nog meer zou kunnen. Juist het ondernemen, het bedenken van nieuwe ideeën en ook het durven stappen zetten en uitvoeren, vind ik heel belangrijk in mijn werk.’
Ten slotte: je mooiste eigen reis?
‘Natuurlijk meerdere, maar de meest bijzondere reis was met mijn moeder samen. Zij lag in scheiding en ook ik zat in een hele moeilijke periode. Ik zei: ‘Zet mij maar aan de andere kant van de wereld’. En dat hebben we letterlijk gedaan, naar Australië. Met onze koffers en huurauto hebben we in zes weken een enorme reis gemaakt. Van Bangkok naar Taipei, Sydney en alle andere prachtige plekken van Australië.’
