Afgelopen jaar is de accountant van reisorganisatie TravelBird naar aanleiding van het faillissement in 2018 voor drie maanden doorgehaald als accountant en heeft daarnaast (via de aansprakelijkheidsverzekering) een forse schadevergoeding moeten betalen aan de curatoren.
De curatoren van TravelBird hebben in overleg met SGR besloten om de accountant aan te spreken in verband met aan SGR verstrekte jaarrekeningen die achteraf een veel te rooskleurig beeld gaven. De tuchtrechter heeft geoordeeld dat deze accountant op meerdere punten fouten heeft gemaakt in de controle van de jaarrekeningen van de reisorganisatie. De kern van de fout ligt in het feit dat de betreffende accountant te weinig professioneel-kritisch is geweest bij het beoordelen van de financiële positie van TravelBird.
TravelBird had sinds de oprichting in 2010 geen structurele winst gemaakt en moest de verwachtingen over toekomstige winstgevendheid herhaaldelijk naar beneden bijstellen.
De tuchtrechter oordeelde dat de accountant niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij bij zijn controle voldoende aandacht heeft besteed aan de vraag of deze winstprognoses realistisch waren. Ook heeft hij niet voldoende onderzocht of het waarschijnlijk was dat de geleden verliezen daadwerkelijk met toekomstige winsten verrekend konden worden. Daarnaast was de controle op dit punt onvoldoende gedocumenteerd. De accountant heeft zich dus onvoldoende kritisch opgesteld tegenover het management en is te makkelijk meegegaan in hun optimistische verwachtingen.
Als gevolg hiervan heeft de accountant ten onrechte goedkeurende verklaringen afgegeven bij de jaarrekeningen, wat volgens de curator heeft bijgedragen aan een te positief beeld van de financiële situatie van TravelBird vlak voor het faillissement. Hiervoor kreeg de accountant een tijdelijke doorhaling van drie maanden opgelegd als tuchtrechtelijke maatregel, een van de zwaarste maatregelen die een accountant kan worden opgelegd.
Wat kunnen accountants van (startende) reisbedrijven hiervan leren? Wees kritisch, met name als het gaat om verliessituaties en het opnemen van actieve belastinglatenties. Die moeten in de toekomst wel kunnen worden benut met positieve resultaten. Als die onvoldoende blijken dan kan de accountant deze latenties niet goedkeuren. Het is verder bijzonder vreemd dat er een goedkeurende controleverklaring bij de jaarrekening wordt afgegeven terwijl de onderneming een paar maanden later failliet is. SGR gebruikt een jaarrekening met een goedkeurende controleverklaring om haar risico in te schatten.
Als de jaarrekening ten onrechte een te rooskleurig beeld geeft en SGR loopt hierdoor schade op, dan zal SGR hierop de accountant aanspreken, vaak in overleg met een curator.
Het faillissement van TravelBird laat zien hoe belangrijk het is dat accountants hun poortwachtersrol serieus nemen, zeker in de situatie waar groeiverhalen en optimisme vaak de boventoon voeren. Een accountant moet niet alleen controleren of de cijfers kloppen, maar ook of de onderliggende aannames realistisch zijn. Voor ondernemers in de reisbranche is het een waarschuwing: transparantie en realisme zijn essentieel, niet alleen voor het vertrouwen van investeerders en klanten, maar ook voor de houdbaarheid van het bedrijf zelf.
Erik Jan Reuver
Directeur SGR
Erik Jan Reuver schrijft als directeur van de SGR op regelmatige basis columns voor TravMagazine waarin hij zijn visie geeft op het wel en wee van de reisbranche.
Graag verwijzing naar de uitspraak? In eerste aanleg bij de Accountantskamer was al in 2033, is deze column daarop gebaseerd? Heeft de verzekering geschikt buiten rechte? Ik heb zoals wel vaker grote moeite met de uitspraak van de Accountantskamer met name wanneer naar RJ en NVCOS verwezen wordt. En hoezo een betaling aan de curatoren? Dit was bij uitstek een geval om uit te procederen. Iedere professionele gebruiker, zeker een waarborgfonds mag zelf inschatten of de actieve belasting latenties realistisch zijn. In de reiswereld kun je snel kopje onder gaan, je koopt vooraf in en moet dan maar zien te slijten een jaarrekening over een seizoen dat een klein jaar eerder is afgesloten zegt heel weinig. Technische jaarrekeningposten zijn voor een beoordeling van de financiële positie irrelevant. Een gemiste kans.